پیامدهای فرهنگی توسعۀ گردشگری در کشور از دیدگاه خبرگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، ایران.

چکیده

صنعت گردشگری بر مبنای ارتباطات انسان‌ها با فرهنگ‌های متفاوت در بستر مقاصد گردشگری جریان داشته و این ارتباطات گردشگران با فرهنگ‌های متفاوت، تأثیرات مثبت و منفی متعددی در پی خواهد داشت. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناخت مهمترین اثرات توسعۀ گردشگری بر فرهنگ مقاصد گردشگری، در سطح جامعۀ محلی و ملی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و برای جمع‌آوری اطلاعات از روش میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. جامعۀ نمونه 50 نفر از خبرگان میان‌رشته‌ای در حوزۀ فرهنگ و گردشگری بوده‌اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و Excel استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند توسعۀ گردشگری پیامدهای فرهنگی مثبت و منفی متعددی بر جامعۀ مقصد گردشگری در سطح محلی و ملی دارد. تأثیرات مثبت گردشگری در سطح جامعۀ محلی بر شاخص‌های احیای سنت‌ها و مراسم بومی، حفاظت از مکان‌های تاریخی و باستانی و آشنایی با آداب و رسوم فرهنگ‌های مختلف است و چنانچه توسعۀ گردشگری بدون برنامه‌ریزی دقیق جریان پیدا کند، مخرب بوده و باعث توسعۀ رفتار تجملی و کالایی‌شدن فرهنگ در سطح اجتماعات محلی می‌شود. همچنین توسعۀ گردشگری در سطح ملی نیز نتایجی از قبیل تقویت غرور ملی و تفاهم فرهنگی با سایر ملل در پی خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Cultural Impacts of Tourism Development in Iran from the Perspective of Experts

نویسندگان [English]

  • Narges Vazin
  • AhmadReza Sheikhi
Assistant Professor, Faculty of Geographical Sciences and Planning, University of Isfahan, Iran
چکیده [English]

The tourism industry is based on the connections of people with different cultures in the context of tourism destinations, and these connections of tourists with different cultures can have many positive and negative impacts. Accordingly, the aim of the present study is to identify the most important impacts of tourism development on the culture of tourism destinations at the local and national community level. The research method is descriptive-analytical and data collection was performed using the field method (questionnaire). The study population included 50 interdisciplinary experts in the field of culture and tourism. Data analysis was performed using SPSS and Excel software. The findings indicate that tourism development has several positive and negative cultural impacts on the destination community at the local and national levels. The positive impacts of tourism in the local community are the revival of local traditions and ceremonies, protection of historical and ancient sites, and familiarity with the customs of different cultures. However, if tourism development takes place without appropriate planning, it can be destructive and leads to the consumerist behavior and commodification of culture at the local community level. Also, the impacts of tourism development at the national level also include strengthening national pride and cultural understanding of the other nations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Cultural impacts
  • Local Communities
  • National Level
آزادخانی، پاکزاد؛ حسین‌زاده، جعفر و سلیمی باوندپور، آذین. (1397). بررسی اثرات اجتماعی-فرهنگی توسعۀ گردشگری شهری ایلام. جغرافیای اجتماعی شهری، 5(1)، 1-15.
ادبی ممقانی، محمد؛ خانی، فضیله؛ سجاسی قیداری، حمدالله و فرخی، سعیده. (1393). ارزیابی اثرات توسعۀ گردشگری فرهنگ‌محور در تغییرات اجتماعی-فرهنگی مقاصد روستایی، مطالعۀ موردی: بخش کن، دهستان سولقان. برنامه‌ریزی فضایی، 4(2)، 55-78.
آزادخانی، پاکزاد؛ حسین‌زاده، جعفر و سلیمی باوندپور، آذین. (1397). بررسی اثرات اجتماعی-فرهنگی توسعۀ گردشگری شهری ایلام. جغرافیای اجتماعی شهری، 5(1)، 1-15.
الوانی، مهدی و پیروزبخت، معصومه. (1385). فرایند مدیریت جهانگردی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
امینی، عباس؛ بختی، سمیرا و باباجمالی، فرهاد. (1394). ارزیابی نگرش جامعۀ میزبان به توسعۀ گردشگری در مناطق روستایی. مطالعات مدیریت گردشگری، 10(30)، 77-106.
تقدیسی، احمد؛ تقوایی، مسعود و پیری، سیامک. (1391). تحلیلی بر نگرش جامعۀ میزبان به اثرات اجتماعی-فرهنگی گردشگری شهرستان دالاهو. برنامه‌ریزی فضایی، 2(1) ، 121-140.
تیموتی، دالن جی و نیائوچان، گیان پی. (1393). میراث فرهنگی و گردشگری در کشورهای در حال توسعه (ترجمۀ اکبر پورفرج و جعفر باپیری). تهران: نشر مهکامه.
چاک وای، گی و فایوسولا، ادواردو. (۱۳90). جهانگردی در چشم‌اندازی جامع (ترجمۀ على پارساییان و محمد اعرابی). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
رضوانی، علی اصغر. (1392). جغرافیا و صنعت توریست. تهران: پیام نور.
رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمد. (1390). شناخت گردشگری. اصفهان: انتشارات چهار باغ.
سحابی، جلیل و مرادی، عبدالله. (۱۳۹۰). تحلیل اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری. اولین همایش بین‌المللی مدیریت گردشگری و توسعۀ پایدار، مرودشت: دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
سقایی، مهدی و خوشه‌بست، فرزانه. (1391). بررسی نقش گردشگری فرهنگی در پایداری و اشاعۀ فرهنگ ایرانی. اولین همایش ملی گردشگری و طبیعت‌گردی ایران ‌زمین، همدان: هم‌اندیشان محیط زیست فردا.
شارپلی، ریچارد و تلفر، دیوید جی. (1394). برنامه‌ریزی توسعۀ گردشگری در کشورهای درحال‌توسعه (ترجمۀ حمید ضرغام بروجنی؛ زهرا نکویی؛ نیلوفر عباسپور و مسلم شجاعی). تهران: نشر مهکامه.
صالحی‌پور، محمدرضا. (1394). مدیریت گردشگری میراث فرهنگی (راهنمای عمل). اصفهان: انتشارات چهار باغ.
قدمی، مصطفی و غلامیان بایی، محمد. (1393). اثرات گردشگری: پیامدها، چارچوب‌ها و سیاست‌ها. تهران: نشر مهکامه.
کاظمی، مهدی. (1392). مدیریت گردشگری. تهران: سمت.
میسون، پیتر. (1390). گردشگری: اثرات، برنامه‌ریزی و مدیریت (ترجمۀ روزبه میرزائی و پونه ترابیان). تهران: انتشارات نرمه.
وزین، نرگس؛ برقی، حمید و طباطبایی، سید محمد. (1397). ارزیابی اثرات توسعۀ گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی، مطالعۀ موردی: روستاهای بخش‌های جرقویه علیا و بن رود شهرستان اصفهان. جغرافیای سرزمین، 15(57)، 105 -121.
وزین، نرگس؛ مختاری‌هشی، حسین و ستایش‌منش، مهدی. (1397). بررسی تأثیر توسعه گردشگری بر تقویت قدرت ملی ایران. پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، 3(4)، 115-139.
ولا، فرانسوا و بشرل، لیونل. (1391). گردشگری بین‌المللی (ترجمۀ محمد ابراهیم گوهریان و محمد مهدی کتابچی). تهران: انتشارات امیرکبیر.
ویلیامز، استفان. (1393). جغرافیای گردشگری (ترجمۀ محمود ضیایی). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

Barre, H. (1996). Culture, tourism, development: crucial issues for the XXIst century. Paris: UNESCO.
Inskeep, E. (1991). Tourism planning: An integrated and sustainable development approach. New York: Van Nostrand Reinhold.
Lanfant, M. F. (1980). Introduction: Tourism in the process of internationalisation. International Social Science Journal, 23 (1), 14-43.
Richards, G. (2000). Tourism and the world of culture and heritage. Tourism Recreation Research, 25(1), 9-17.
Sheikhi. A. (2014). Hostility, tourism. In J. Jafari & H. Xiao (Eds.), Encyclopedia of tourism. Oxford: Routledge.
Sheikhi, A. R. (2015). Tourism impacts in a multiethnic society: The case of Baluchis in Iran. Tourism Culture & Communication, 15(1), 33-46.