استراتژی، راهبردها، چالش‌ها و پیامدهای صنایع دستی مبتنی بر توسعۀ گردشگری با استفاده از روش داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه مدیریت امور فرهنگی، دانشکدۀ اقتصاد و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه مدیریت فرهنگی، دانشکدۀ اقتصاد و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

چکیده| هنر صنایع دستی دارای ارزش‌های معنوی و مادی بسیار زیادی است که یکی از مؤلفه‌های مهم گردشگری فرهنگی است. در جامعه‌ای که هنر یکی از راه‌های گسترش توسعة فرهنگی و اقتصادی است به یقین آن جامعه در مسیر رشد و بالندگی قرار دارد. کشور ما با داشتن صنایع دستی متنوع و با کیفیت می‌تواند در زمرة کشورهای پیشتاز صنعت گردشگری قرارگیردکه البته با چالش‌هایی نیز مواجه است. این مقاله با هدف شناخت استراتژی‌ها و پیامدهای صنایع دستی درگسترش صنعت گردشگری فرهنگی با روش داده‌بنیاد و با تکنیک مصاحبة باز و عمیق و مطالعة مقالات و اسناد مرتبط انجام شده است. پژوهش طی سه مرحلة کدگذاری باز، کدگذاری محوری و انتخابی با استفاده از نرم افزار تحلیل داده‌ها (MAXQDA) به تحلیل پرداخته است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد تنوع محصولات فرهنگی و هنری در کشور می‌تواند کمک شایانی به اقتصاد بدون نفت باشد. اگر صادرات صنایع دستی در دستور کار قرار گیرد پرسود خواهد بود و نکتة حائز اهمیت اینجاست که این صنعت با گردشگری رابطة دیالکتیکی دارد و صنایع دستی بخش مهمی از صنعت گردشگری بوده و ارتباط تنگاتنگی با آن دارد. خروجی مدل نشان داد که مشارکت روستاییان، هنرمندان و صنعت‌کاران فرهنگی تا حدود زیادی به حمایت دولت وابسته است. مثلاً واردات تجهیزات کارگاهی جدید و متنوع، نیازمند تسهیلات بانکی و پولی است که حمایت سازمان‌های فرهنگی دولتی و نیمه‌دولتی را می‌طلبد. همچنین وجود یک سامانة جامع و تارنماهای تخصصی حوزة صنایع دستی از نیازهای مهم این حوزه است که موجب تولید ثروت فرهنگی و رشد اقتصاد هنر و رفع بیکاری در کشور خواهد بود. پیامدهای توسعة صنایع دستی موجب توسعة اقتصاد فرهنگ، تقویت غرور ملی و رشد ناخالص ملی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Strategies, Challenges, and Consequences of Crafts Based on Tourism Development Using the Grounded Theory

نویسندگان [English]

  • Abbas Ghanbari 1
  • Fatemeh Azizabadi Farahani 2
  • Aliakbar Rezaei 3
  • Reza Salhi Amiri 3
1 Ph.D. Student of Cultural Management and Planning, Islamic Azad University, Department of Science and Research, Tehran. Iran.
2 Assistant Professor, Department of Cultural Affairs, Faculty of Economics and Management, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor of the Department of Cultural Management, Faculty of Economics and Management, Islamic Azad University, Department of Science and Research, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Abstract| Handicraft art has many spiritual and material values, which is one of the essential components of cultural tourism. A society is definitely on the path of growth and development if art is one of the ways to expand cultural and economic development. Our country, with its diverse and high-quality handicrafts, can be among the leading countries in the tourism industry, but it also faces challenges. This article aims to identify the strategies and consequences of handicrafts in the development of the cultural tourism industry using grounded theory and via open and in-depth interviews and the study of related articles and documents. The research analyzes the subject during three stages open coding, axial, and selective coding using data analysis software (MAXQDA). The obtained results show that the variety of cultural and artistic products in the country can make a great contribution to the non-oil economy. If the export of handicrafts is put on the agenda, it will be profitable. The important point here is that the industry has a dialectical relationship with tourism, and handicrafts are an important part of the tourism industry and are closely related to it. The output of the model showed that the participation of villagers, artists, and cultural artisans is largely dependent on government support. For example, the import of new and diverse workshop equipment requires bank and monetary facilities as well as the support of governmental and semi-governmental cultural organizations. Also, the existence of a comprehensive system and specialized websites in the field of handicrafts is one of the important needs of this field, which will lead to the production of cultural wealth the growth of the art economy, and the elimination of unemployment in the country. Also, the existence of a comprehensive system and specialized websites in the field of handicrafts is needed seriously, which results in the production of cultural wealth the growth of the art economy, and the elimination of unemployment in the country. The result of the development of handicrafts will contribute to the development of the economy of culture, strengthening of national pride, and gross national growth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture
  • Cultural industries
  • Cultural tourism
  • Grounded theory
امینی، علیرضا و مزروعی، هاجر. (1398). مفهوم کسب‌وکار گردشگری در صنایع دستی. گردشگری و توسعه، 9 (3)، 120-135.
انصاری، علی و کوپال، عطاالله. (1401). بررسی عوامل مؤثر بر حضور صنایع دستی در نمایشگاه‌های جهانی. شباک، 8(69)، 51-62.
انصاری، منوچهر و خلیلی، اکبر. (1400). طراحی بستة خط مشی برای نیل به توسعة توریسم پایدار در ایران. مدیریت دولتی، 13(4)، 738-765.
ایمانی خوشخو، محمد حسین. (1388). اقتصاد هنر و فعالیت‌های هنری و نقش آنها در توسعة صنایع فرهنگی. کتاب ماه علوم اجتماعی، (24)، 81-87.
آرمان، احسان؛ آل علی، فرهاد و ذاکرین، میترا. (1400). صنایع دستی حلقة اتصال و برند در صنعت بسته‌بندی. هنر صناعی ایران، 4(1)، 139-148.
بنیانیان، حسن. (1388). تبیین نقش صنایع فرهنگی در توسعة عمومی کشور، چالش‌ها و فرصت‌ها. کتاب ماه علوم اجتماعی، 5(24) 4-11.
بهرامی، رحمت‌الله. (1399). اثرات اقتصادی-اجتماعی صنایع دستی بر توسعة روستاهای سنندج. جغرافیا و برنامهریزی، 24(72). 81-103.
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی. (1392). گردشگری، ماهیت و مفاهیم. تهران: سمت.
پورعزت، علی‌اصغر؛ کیانی، پاکنوش و پورعزت، زینب. (1394). خط‌مشی‌گذاری مالی در حکمرانی متعالی از منظر نهج البلاغه. پژوهشهای نهجالبلاغه، 13(46)، 51-74.
تقی‌بیگی، معصومه؛ موسوی مطلوب، سارا و میرک‌زاده، علی‌اصغر. (1391). توسعة صنایع دستی ضامن توسعة روستایی. همایش ملی توسعة روستایی، تهران.
ثریایی، علی و عطف، زهرا. (1393). شناسایی چالش‌های صنایع دستی و ارائة راهکارهای لازم صنایع دستی مازندان. پژوهش‌های مدیریت و حسابداری، (23)، 17-38.
حاجی‌پور شوشتری، عبدالحمید. (1386). مهر اصالت یونسکو برای صنایع دستی. انجمن علمی فرش ایران، (67)، 155-174.
دلیر، اسماعیل. (1383). روش‌های نوین توسعة صادرات صنایع دستی اصفهان. تعاون، (158)، 50-65.
رضایی، ابوذر؛ کریمی، محمدرضا و ابراهیم‌پور، علیرضا. (1400). راهبردها، علل و چالش‌های توسعة فرهنگی با رویکرد توسعة گردشگری با استفاده از روش داده‌بنیاد. گردشگری فرهنگ، 2(6). 49-56.
روح‌الامینی، محمود. (1400). زمینة فرهنگشناسی. تهران: عطار.
شادالویی، نوریه. (1398). برنامهریزی فرهنگی. تهران: ساکو.
شایسته‌فر، مهناز. (1393). اهمیت و لزوم پشتیبانی از صنایع دستی با تأکید بر ارائة راهکارها در رونق اقتصادی آن. مطالعات هنر اسلامی، (20)، 106-114.
شعبانی، عاطفه؛ محمدی، حمیدرضا و مهدوی حاجی‌لویی، مسعود. (1401). جایگاه صنایع دستی در توسعة گردشگری روستای متکازین مازندران. جغرافیا، 20(73)، 153_171.
شهریاری، علیرضا؛ اطهری، سیداسدالله و امینی، علی‌اکبر. (1401). بررسی تأثیر برجام بر توسعة اقتصادی ایران با تأکید بر صنایع دستی معاصر ایران. مطالعات هنر اسلامی، 45(19)، 408-428.
صالحی امیری، رضا. (1396). مبانی سیاستگذاری و برنامهریزی فرهنگی. تهران: ققنوس.
طغرایی، محمدتقی و رضوانی، مهران. (1395). شناسایی عوامل محیطی مؤثر بر کارآفرینی فرهنگی در صنایع دستی عشایری. اقتصاد و توسعة روستایی، 5(17)، 19-36.
غفاری، هادی؛ یونسی، علی و رفیعی، مجتبی. (1395). تحلیل نقش سرمایه‌گذاری در آموزش جهت تحقق توسعة پایدار با تأکید ویژه بر آموزش محیط زیست. آموزش محیط زیست و توسعة پایدار، 5(1)، 79-100.
کاووسی، اسماعیل؛ عبدی، مصطفی و اعتباریان، اکبر. (1393). طراحی و ارائة الگوی سنجش توسعة فرهنگی در کشور ایران با استفاده از نظریة داده‌بنیاد. مطالعات توسعة اجتماعی ایران، 7 (1)، 93-117.
کرمی، مهرداد؛ چبچیان، شهلا و کلانتری، خلیل. (1390). برنامه‌ریزی به منظور مکان‌یابی بازارچه‌های صنایع دستی خراسان جنوبی. مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، 4(15)، 13-30.
کروبی، مهدی (1395) . فرهنگ گردشگری. فصلنامه مطالعات جهانگردی، 1(2)، 20-47.
کمال‌آبادی، سمانه. (1388). صنایع فرهنگی و چالش‌های آن در ایران. علوم اجتماعی، (24)، 16-22.
گندمانی، ایوب؛ صادقی، محمد و باصری، بابک. (1400). مستندات دینی اصول اقتصادی قانون اساسی با تأکید بر برنامه‌ریزی اقتصاد صنایع دستی. مطالعات هنر اسلامی، 18(44)، 7-21.
مرادزاده، عبدالباسط؛ یعقوبی، نورمحمد و ژیلا، صفورا. (1400). ارائة الگوی بازاریابی کارآفرینانه در صنایع دستی با رویکرد خلق محصولات مشتری‌محور. مطالعات رفتار مصرفکننده دانشگاه کردستان، 8(2)، 74-91.
معتمدی، مهران؛ فخار، زرین و مافی، فرزاد. (1400). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل راهبردی توسعة گردشگری شهر سقز. گردشگری شهری، 8(4)، 73-86.
موسوی، سیدنجم‌الدین؛ غفوریان شاگردی، امیر؛ سرشومی، علی و سپهوند، رضا. (1397). توسعة صنعت گردشگری از طریق برندسازی صنایع دستی (مورد مطالعه: صنایع دستی استان اصفهان). گردشگری و توسعه، 7(4)، 226-240.
مهدوی، مسعود. (1385). مکان‌یابی و پهنه‌بندی شهرستان ورزقان با استفاده از GIS. پژوهشهای جغرافیایی، (55)، 203-224.
میرنسل. الف. (1388). تأثیر فرهنگ آذربایجان در شکل‌گیری فرم رنگ و نقوش صنایع دستی. همایش راهکارهای توسعه صنایع دستی ایران، تبریز.
نوربخش، مرتضی و اکبرپور سراسکانرود، محمد. (1389). نقش گردشگری شهری در توسعة اقتصادی کلانشهرها. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ویژه‌نامة اقتصاد گردشگری شهری.
الوانی، سیدمهدی و پیروزبخت، معصومه. (1385). فرایند مدیریت جهانگردی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
وحیدزادگان، فریبا و زنگی‌آبادی، علی. (1399). بررسی نقش تصویر برند گردشگری اصفهان از دیدگاه گردشگران خارجی. گردشگری و توسعه، 10(4)، 63-74.
وزین، نرگس و زمانی، فاطمه. (1398). مقایسة ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﺧﺮﯾﺪ ﺻﻨﺎﯾﻊ دستی ﺑﯿﻦ گردشگران داخلی و ﺧﺎرجی ﺷﻬﺮ اﺻﻔﻬﺎن. برنامهریزی توسعة گردشگری، 8(4)، 75-97.
وظیفه‌دوست، حسین.  (1393). بررسی ومشکلات صادرات صنایع دستی و ارائة راهکارهای مناسب. کنفرانس بین‌المللی قرن بیست و یکم مرکز همایش‌های بین المملی صداو سیما، تهران.
هاتفی، محمد حسین. (1388). هنرهای سنتی و صنایع دستی، محور توسعة فرهنگی و صادرات. کتاب ماه علوم اجتماعی، (23)، 76-90.
هوشیار، مهران. (1401). بازتعریف صنایع دستی معاصر ایران با رویکرد آینده‌پژوهی. هنرهای صناعی ایران، 1(5)، 19-33.
یاوری، حسین. (1401). شناخت صنایع دستی ایران. تهران: مهکامه.
 
Bendixen, M., Bukasa, K. A. & Abratt, R. A. (2004). Brand equity in the business-tobusiness market. Industrial Marketing Management, 33(5), 371-380.
Black, R. & Cobbinah, P. B. (2018). Local attitudes towards tourism and conservation in rural Botswana and Rwanda. Journal of Ecotourism, 17 (1), 79- 105.
Csapo, J. (2012). The role and importance of cultural tourism in modern tourism industry. Strategies for tourism industry-micro and macro perspectives, (10), 201-212.
Isa, S. M., Ariyanto, H. H. & Kiumarsi, S. (2020). The effect of place attachment on visitors’ revisit intentions: evidence from Batam. Tourism Geographies, (221), 51-82.
John, S. (2014). A study on the role of tourism in promoting art and crafts. 2rd Int. conf. on global business, economics, finance and social sciences. Chennai, India.
Kotler, P. (2012). Kotler on marketing. NY: Simon and Schuster.‏
Nair. V. & Whitelaw, A. P. (2015). Redefining Rural Tourism in Malaysia: A Conceptual Perspective. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 20 (3), 314- 337.
Niedderer, K. & Townsend, N. (2015). The Design Journal Craft Research: Joining Emotion and Knowledge: University of Wolverhampton, Wolverhampto. Nottingham Trent: Nottingham Trent University.
Richards, G. & Wilson, J. (2007). Tourism development trajectories: From culture to creativity?. In Tourism, creativity and development. London: Routledge.