TY - JOUR ID - 165784 TI - مطالعۀ تحلیلی اثر سیاست‌گذاری فرهنگی حکومت‌های صفویه و قاجار بر تحولات پوشاک زنان JO - گردشگری فرهنگ JA - TOC LA - fa SN - 2717-2627 AU - کلانتر, علی اصغر AU - حاتمی دهلقی, سولماز AD - استادیار گروه پژوهش هنر و صنایع دستی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، ایران. AD - دانشجوی کارشناسی‌ارشد صنایع دستی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، ایران. Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 3 IS - 11 SP - 40 EP - 53 KW - پوشاک زنان KW - پوشاک صفوی KW - پوشاک قاجار KW - درونگرایی KW - مد KW - ححاب DO - 10.22034/toc.2023.374694.1103 N2 - پوشاک و زمینه‌های مرتبط با آن شامل آداب و رسوم، زیبایی‌شناسی و صنایع مرتبط از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه پژوهشگران در مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تاریخی به شمار می‌رود. دوره‌های حکومتی صفوی و قاجار، دو دورة مهم در طول تاریخ ایران هستند که پوشش مردمان آن خاص و درخور توجه است. دوران صفوی آغاز یک حکومت شیعی قدرتمند و دورة قاجار، آغاز غرب‌گرایی در ایران است که این دو موضوع، آنها را در بررسی‌های تاریخی و اجتماعی حائز اهمیت و پررنگ می‌کند. عواملی همچون سفرهای ناصرالدین شاه قاجار از مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تغییر ذائقة حکومتی بوده است. تنوع‌طلبی و تحولات شکلی و نوعی این دو دوره، عمدتاً در لباس زنان به چشم می‌خورد. پوشش بیرونی زنان شهری در دورة صفوی، چادر سفید و روبنده بوده که در طول زمان تقریباً بدون تغییر مانده ‌است. پوشش زن قاجار به سبب ارتباط با اروپا، دچار تنوع بیشتری شده، اما سیمای بیرونی آن چادر سیاه و روبندة سفید بوده است. سؤال پژوهش این است که پوشاک زنان در گذر از دورة صفوی به قاجار چه تغییراتی داشته است؟ این پژوهش از نظر ماهیت در زمرة مطالعات کیفی قرار می‌گیرد. روش مورد استفاده در آن توصیفی ـ تحلیلی بوده و تحولات نمونه‌ها در بستر تغییرات تاریخی و اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سیاست‌گذاری حکومتی در تحولات پوشاک زنان دورة صفوی و قاجار است. بررسی‌های این پژوهش نشان می‌دهد گرایش به تشیع یا رواج غرب‌گرایی، هیچ‌یک به تنهایی تأثیر گسترده‌ای در تحول سنت پوشاک اندرونی و بیرونی زنان عامة صفوی و قاجار نداشته و مؤلفه‌های راحتی، زیبایی، حفظ امنیت و حریم خصوصی مؤلفه‌های تعیین‌کننده در تنوع پوشاک بوده‌اند. این موضوع می‌تواند بیانگر تداوم تأثیر درونگرایی بر پوشاک زنان صفوی و قاجار، علی‌رغم الزامات سلبی یا ایجابی باشد.روش پژوهش: این پژوهش به سبب ماهیت، در زمره مطالعات کیفی قرار می‌گیرد. روش مورد استفاده در آن توصیفی ـ ‏تحلیلی بوده و تحولات نمونه‌ها در بستر تغییرات تاریخی و اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. ‏هدف پژوهش:بررسی تأثیر سیاست‌گذاری حکومتی در تحولات پوشاک زنان دوره‌ی صفوی و قاجار. ‏ UR - https://www.toc-sj.com/article_165784.html L1 - https://www.toc-sj.com/article_165784_0b25ba9c8660e8e80e1a7a654b76d1cb.pdf ER -