پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
گردشگری فرهنگ
2717-2627
2717-2635
1
2
2020
10
22
نقش مفهومی مرکز شهر د ر گرد شگری شهری بر مبنای روایت سفرنامهها
5
10
FA
فرنوش
مخلص
0000-0002-5679-284X
پژوهشگر د کتری معماری منظر لابراتوار نظر، ایران و د انشگاه پاریس 8، فرانسه.
farnooshmokhles@ymail.com
10.22034/toc.2020.242238.1014
گرد شگری شهری، امروزه یکی از د ستههای مهم صنعت گرد شگری است. گونهای از گرد شگری که بر مبنای مفاهیم فرهنگی، تفرّجی، اقتصاد ی د ر شهر برنامهریزی و مد یریت میشود . به تعبیر منابع، گرد شگری شهری از بزرگترین و مهمترین اشکال گرد شگری است و یکی از پیچید هترین انواع آن از نظر مد یریتی محسوب میشود. و هر روز بر شمار شهرهایی که خواستار جذب گرد شگر هستند ، افزود ه میشود . د ر این حوزه، مرکز شهر یکی از مقاصد متنوع گرد شگری شهری است. اما آنچه از مفهوم مرکز د ر این حوزۀ فعالیتی شناخته شد ه است، یکی از مراکز چند گانه شهر بود ه که مفهومی صرفاً خاطرهای و تاریخی د ارد . مکانی که گرد شگران را برای بازد ید از گزید ه آثار آن راهنمایی میکنند . <br />اما نوع مد یریت و برنامهریزی گرد شگرانی به نام گرد شگران شهری د ر مکان مرکز، نشان از عد م شناخت د رست و حقیقی از این اند ام مهم شهری د ارد . مرکز شهر کجاست و گرد شگران شهری چه کسانی هستند ؟ <br />مرکز شهر، خوانشی از تمامیت شهر و نمود منظرین شهر از حیث فرهنگ، اجتماع، روید اد ها و هویتبخشی به شهر است. د ر راستای سیاستهای گرد شگری شهری، عد م شناخت مفهوم و اهمیت مرکز شهر، شکافی محتوایی د ر مد یریت گرد شگری شهری است. از این حیث بازخوانی مفهوم مرکز شهر و ارزشهای آن د ر جهت مد یریت آگاهانه صنعت گرد شگری شهری و برنامهریزی زیرساختهای گرد شگری برای شناخت گرد شگران واقعی آن امری ضروری د ر این حیطه فعالیتی است.
مرکز شهر,گرد شگری شهری,شهروند ان,توریسم شهری
https://www.toc-sj.com/article_115506.html
https://www.toc-sj.com/article_115506_3d58e2295c93333ef5ceb369548f3686.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
گردشگری فرهنگ
2717-2627
2717-2635
1
2
2020
10
22
تحلیل اثرات فرهنگی منفی گردشگری بر جامعۀ میزبان (مطالعۀ موردی: شهر بجنورد)
11
20
FA
سمیرا
محمدی
پژوهشگر دکتری مدیریت گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
s.m.moosavi@outlook.com
سیدمحمد
موسوی
دکتری تخصصی مدیریت گردشگری، سیاستپژوه حوزۀ گردشگری
احمدرضا
سلیمی
کارشناس ارشد MBA، دانشگاه پیام نور تهران غرب، تهران، ایران.
10.22034/toc.2020.240564.1008
در ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺸﻮرﻫﺎ، گردشگری ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮای اﻋﺘﻼی ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲرود و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ را در جامعۀ ﻣﻴﺰﺑﺎن ایجاد کند. درواﻗﻊ ﮔﺮدﺷﮕﺮی از نظر ماهوی پیش از اینکه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪۀ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ، پدیدهای ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﺖ. ﺑﻪﮔﻮﻧﻪایی ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن آﺛﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺴﻴﺎری ﺷﻜﻞ میﮔﻴﺮد. تحقیق حاضر با هدف تحلیل اثرات منفی فرهنگی گردشگری بر جامعۀ میزبان در شهر بجنورد در تابستان ۱۳۹8 صورت پذیرفته است. جامعۀ آماری این تحقیق خانوارهای ساکن شهر بجنورد هستند و حجم نمونۀ آماری ۳۸۴ نفر است که به شیوۀ نمونهگیری خوشهای انتخاب شدهاند. تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری دادهها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزار «SmartPls» بهمنظور تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شده است. نتایج بهدستآمده حاکی از آن است که اثرات فرهنگی منفی و هریک از ابعاد آن (کالاییشدن فرهنگ، اقتباس فرهنگی، اثر نمایشی و تغییر فرهنگی) تأثیر مثبت و معناداری بر تغییر در نگرش جامعۀ میزان دارند. همچنین نشان داده شد که متغیر تغییر فرهنگی دارای بزرگترین مقدار ضریب مسیر است و تأثیر آن نسبت به سایر متغیرها بر تغییر در نگرش جامعۀ میزبان بیشتر است.
گردشگری,اثرات منفی فرهنگی,جامعۀ میزبان,بجنورد
https://www.toc-sj.com/article_115507.html
https://www.toc-sj.com/article_115507_380f60703cc5904e4c1173dd749b4705.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
گردشگری فرهنگ
2717-2627
2717-2635
1
2
2020
10
22
گردشگری حامی فقرا با رویکرد انتقادی
21
32
FA
ابتهال
زندی
استادیار گروه مدیریت گردشگری و هتلداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.
ebtehal_zandi@yahoo.com
10.22034/jct.2020.241622.1011
کاهش فقر یکی از موضوعات اصلی استراتژیهای توسعه در سرتاسر جهان است. فقر برآیند تعامل فرآیندهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و تنها با رشد اقتصادی و توزیع مجدد درآمد، این مشکل مرتفع نمیشود. بنابر نظر برخی صاحب نظران، از دهۀ 1970 گردشگری ابزاری برای توسعه بوده و نقش آن در کاهش فقر و به ویژه فقر قابلیتی از اواخر دهۀ 1990 مورد توجه قرار گرفته است و از آن زمان گردشگری حامی فقرا به سرعت به روشی شناختهشده و ارزشمند در جهت کاهش فقر تبدیل شد. بنابراین هدف گردشگری حامی فقرا بهبود دسترسی فقرا به بخش گردشگری و فراهمکردن یک منبع درآمد برای آنهاست. اما گردشگری حامی فقرا منتقدین خاص خود را نیز دارد و آنان بر این عقیده هستند که در گردشگری حامی فقرا، اولویت با کاهش فقر است و محافظت دارای اهمیت ثانویه است که این خود صدماتی بر محیط زیست، اقتصاد و فرهنگ وارد میکند و به همین دلیل نمیتوان ادعا کرد که این نوع از گردشگری میتواند منجر به کاهش فقر (فقر قابلیتی) در تمام ابعاد شود. به همین منظور پژوهش حاضر، در پی تلفیق دو مقولۀ فقر و توسعۀ گردشگری بوده و بر آن است تا از طریق روش تحلیلی- توصیفی و مطالعات اسنادی و با تحلیل آرای صاحبنظران این حوزه چالشهای گردشگری حامی فقرا را در 9 گروه با رویکردی انتقادی دستهبندی کرده و مورد بررسی و مداقه قرار دهد.
توسعۀ گردشگری,فقر,گردشگری حامی فقرا,رویکرد انتقادی
https://www.toc-sj.com/article_115508.html
https://www.toc-sj.com/article_115508_7179d5a0389e309da544e54faffe4269.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
گردشگری فرهنگ
2717-2627
2717-2635
1
2
2020
10
22
رویکرد منظرین در گردشگری کوهستان؛ (مطالعه کوههای البرز)
33
38
FA
بابک
داریوش
عضو هیئت علمی گروه معماری، مؤسسه پژوهشی شیخ بهایی، تهران، ایران.
فاطمه
دستیار
پژوهشگر دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران، ایران.
10.22034/toc.2020.239247.1007
کوه در گذشته برای بشر دارای کارکردها و معانی بسیار بوده و عنصر طبیعی مقدس به شمار محسوب میرفته است. این مسئله در ایران هم صادق بوده و به دلیل جغرافیای خاصش و قرارگیری در مدار رأسالسرطان، اگر کوه وجود نداشت ایران فقط یک صحرای بزرگ میبود. لذا کوه در ایران منبع آب و آبادانی و برای مردم دارای اهمیت ویژهای بوده است. بهعلاوه کوه برای ایرانیان، دارای کارکردهای بسیار دیگری بوده که سبب شده تا این عنصر طبیعی برای ایرانیان دارای معانی ذهنی بسیار باشد. اما به مرور زمان و با ورود تکنولوژی برآمده از مدرنیته، نیاز مردم ایران به کوه کاهش یافته و سبب شده تا معانی آن در ذهن مردم کمرنگ شود. چنانکه در زمان حاضر صرفاً یک محیط زیست تلقی میشود. از سویی گردشگری یک حضور و تجربه در محیط است و شناخت محیط، تأثیر بسیاری در ادراک و تجربه حضور خواهد داشت. هرچه شناخت از محیط بیشتر باشد، ادراک کاملتر و تجربه بهتری پدید خواهد آمد. لذا درخصوص گردشگری کوه با این همه کارکرد و معنا برای ایرانیان، شناختی کلنگر نیاز است. کوه برای ایرانیان یک عنصر فرهنگی بوده و شناخت ابعاد فرهنگی آن در ادراک و تجربه گردشگران بسیار موثر خواهد بود. به علاوه شناخت ابعاد فرهنگی کوه به احساس تعلق به آن محیط کمک خواهد کرد تا گردشگران در حفظ طبیعت با دقت بیشتری عمل کنند. در دهههای اخیر دیسیپلین جدیدی با عنوان رویکرد منظرین درمواجه با طبیعت پدید آمده که براساس آن، طبیعت یک منظره یا یک محیط زیست صرف نیست و دارای ابعاد معنایی هم است. این رویکرد همان رابطه ایرانیان با طبیعت است که طبیعت را مقدس و مورد احترام و دارای معانی متعدد میپنداشتند. لذا با چارچوب مفهومی رویکرد منظرین و با روش پژوهش توصیفی- تحلیلی، یافتههای پژوهش را با تأکید بر مطالعات کوههای البرز مورد بررسی قرار دادهایم.
گردشگری,رویکرد منظرین,منظر کوه,البرز
https://www.toc-sj.com/article_115504.html
https://www.toc-sj.com/article_115504_4a46e1be24207363f0215da31d4de89b.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
گردشگری فرهنگ
2717-2627
2717-2635
1
2
2020
10
22
تبیین الگوی شناختی گردشگری روستایی با رویکرد منظر
39
46
FA
مرتضی
همتی
0000-0002-5898-559X
پژوهشگر دکتری معماری منظر، دانشکدۀ معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
hemmati.m@ut.ac.ir
10.22034/toc.2020.243927.1019
روستا، محصول امتزاج عناصر طبیعی و مصنوع بر پایة معیشت است و از فرهنگی یکپارچه تبعیت میکند. شکلگیری ارگانیک خانههای روستایی با مصالح بومآورد، در هر پهنه از جغرافیای ایران منجر به شکلگیری گسترة وسیعی از مناظر روستایی از جنوب تا شمال و شرق تا غرب شده است، به گونهای که میتوان برای هریک ویژگیهای متمایزی برشمرد که منجر به شناخت و ادراکی متفاوت از دیگری میشود. فرهنگ به عنوان مؤلفهای غیرفیزیکی، با ایجاد تأثیرات فیزیکی در روستا، منجر به تنوع گستردة منظر روستا میشود. همچنین جغرافیای متنوع مانند پوشش گیاهی، جانوری و آبوهوا، تأثیر مستقیم بر شیوۀ زندگی روستاییان و سرزمین داشته و شکل منحصربهفردی از «منظر روستایی» را به وجود میآورند. اقتصاد گردشگری به عنوان مفهومی نوین در پایداری و گسترش روستاها، امروزه به یکی از مهمترین مباحث مرتبط با مفهوم روستا بدل شده است. گردشگری روستایی با خوانش و تعمیق در فرایندهای منظر روستایی، به انتقال و گسترش تجربیات ادراکی ساکنین روستا به گردشگران، کمک میکند. این نوشتار درصدد است با معرفی وجوه متفاوت مفهوم روستا، به تبیین منظر روستایی -به عنوان نقطۀ اتصال طبیعت و زندگی اجتماعی- از نگاه گردشگری پرداخته و با ارائة الگویی شناختی، مهمترین مؤلفهها در شناخت گردشگری روستایی جهت آشنایی گردشگران را تعیین نماید.<br /> <br /> جهت شناخت گردشگران معین سازد.
روستا,منظر روستا,گردشگری روستایی,طبیعت,فرهنگ
https://www.toc-sj.com/article_115509.html
https://www.toc-sj.com/article_115509_6eb3a558bb9a77c639f4b0710f75989e.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
گردشگری فرهنگ
2717-2627
2717-2635
1
2
2020
10
22
تأثیر توسعۀ گردشگری قومی بر تساوی جنسیتی مطالعه موردی (تجربۀ زنان بلوچ در استان سیستان و بلوچستان)
47
54
FA
احمد رضا
شیخی
0000-0002-7556-1369
دکتری برنامهریزی گردشگری، عضو هیئت علمی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه اصفهان، ایران.
a.sheikhi@geo.ui.ac.ir
صدف
ابراهیمیان
دانشجوی کارشناسی ارشد، برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه تهران، ایران.
نرگس
وزین
. دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، عضو هیئت علمی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه اصفهان، ایران.
n.vazin@geo.ui.ac.ir
10.22034/toc.2020.241614.1009
گردشگری قومی باعث میشود تا نقش اجتماعی حضور زنان در جوامع قومی سنتی مورد توجه قرار گیرد. در بسیاری از جوامع سنتی قومی مانند بلوچستان ایران، گردشگری قومی، نقش یک پنجره را برای آشنایی با فرهنگهای دیگر ایفا میکند. در این نوع جوامع، زنان اغلب حضور کمرنگی در جامعه دارند، زیرا مسئولیتهای آنها، معمولاً در مدیریت خانواده متمرکز است. در حالیکه مردان مسئولیت امور بیرون از خانه مانند تجارت و مسافرت را بر عهده دارند و این موضوع در متون اسلامی نیز اشاره شده است. این مقاله به بررسی چگونگی تأثیر گردشگری قومی بر برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان میپردازد. تحقیقات نشان میدهد، گردشگری قومی میتواند نسبت به برقراری تساوی جنسیتی در جوامع قومی تأثیرات مثبتی در پی داشته باشد. نتایج این پژوهش از طریق بررسی میدانی گردآوری شده است. دادههای تجربی، از طریق مشاهدۀ مستقیم ارتباط جامعۀ محلی، گردشگران و مصاحبه با تعدادی از زنان شاغل در مشاغل مرتبط با گردشگری حاصل شده و دادههای مصاحبهها با استفاده از تئوری گراندد، تجزیه و تحلیل شده است.<br />
گردشگری,تساوی جنسیتی,زنان,جامعۀ قومی,بلوچها
https://www.toc-sj.com/article_115505.html
https://www.toc-sj.com/article_115505_ab9c9b9931ac864558159ab3feb0e95b.pdf