ORIGINAL_ARTICLE
شناسایی جنبههای اجتماعی-فرهنگی زیست شبانه در شهر تهران
چکیده: زیست شبانۀ شهری، اگرچه موضوعی است که مدتها در بحث مدیریت شهری مطرح بوده و تحقیقات متعددی پیرامون آن صورت گرفته است، اما این مفهوم به تازگی و در سالهای اخیر، توجه برنامهریزان و پژوهشگران داخلی را به خود جلب کرده است. این موضوع در ایران، نیازمند جلب توجه محققان به انجام مطالعات عمیق و تحقیقات گسترده جهت آگاهیبخشی بیشتر در ارتباط با پدیدۀ زیست شبانۀ شهرها از منظر اثرگذاری بر جنبههای مختلف زندگی شهروندان است. لذا این پژوهش به دنبال شناسایی جنبههای اجتماعی- فرهنگی زیست شبانه در شهر تهران از دیدگاه ذینفعان است. در این پژوهش از مصاحبه استفاده شده و جامعۀ تحقیق در قالب سه گروه شهروندان، کسبه و کارشناسان تقسیمبندی و مصاحبههای نیمهساختاریافته انجام شد. سپس با استفاده از روش تحلیل تفسیری، متنها مورد واکاوی و تحلیل قرار گرفت. در پایان، مقولهها در ذیل متغیرهایی همچون بهرهمندان، جنبههای مثبت و منفی، ویژگیها، جاذبهها و دافعههای فردی و اجتماعی آشکار شده و مورد تبیین قرار گرفتند. جنبههای مثبت و منفی شناسایی شده و آشکار شد که شهروندان و کسبه نسبت به پدیدۀ زیست شبانه جاذبهها و دافعههایی دارند اما در مجموع نسبت به آن خوشبین هستند. همچنین با توجه به ویژگیهای جمعیتشناختی، گروههای مختلفی از شرکتکنندگان قابل شناسایی هستند.
https://www.toc-sj.com/article_122897_c2f62a39c9f233bee77895023a8aea20.pdf
2021-01-20
5
20
10.22034/toc.2020.239222.1006
زیستشبانه
جنبههای اجتماعی- فرهنگی
محیط شهری
تهران
معصومه
نیازخانی
1
دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت اوقات فراغت، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
AUTHOR
زهرا
نادعلی پور
nadalipour.z@gmail.com
2
استادیار دانشکدۀ علوم گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
ناصرالدین
غراب
3
استادیار دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
AUTHOR
آنیزاده، علی. (1395). زندگی شبانه در فرهنگ مردم ایران. دوماهنامه فرهنگ و ادبیات ایران، 6(21)،73-98.
1
جلیلی، مهدی. (1396). روزنامه دنیای اقتصاد، چیدمان زیست شبانه در تهران. شماره روزنامه:4115 ، شماره خبر: ۳۲۶۹۱۹۵، تاریخ چاپ: 19/05/1396
2
روزنامه دنیای اقتصاد، شبهای تهران زنده میشود. شماره روزنامه: 4583، شماره خبر: ۳۵۱۴۹۸۴، تاریخ چاپ: 26/۰۱/1398.
3
قدیمی، سیده درسا و کرامتی، غزال. (1396). زندگی شبانه در کلان شهر با تأکید بر تاثیر عوامل فرهنگی بر فضای شهر (مطالعه موردی: مرکز فعالیت های نوین تهران). مطالعات محیطی هفت حصار، (20)، 40-27.
4
مرکز مطالعات و برنامهریزی شهری تهران. (1395). زیست شبانه در تهران: چالشها و ضرورتها. مجری: دانشگاه علامه طباطبایی به نمایندگی دکتر وحید شالچی، دانشکدۀ علوم اجتماعی. تهران، ایران.
5
نهاوندی، الهام. (1396). حیات شبانه در شهرهای ایران و راهکارهایی برای بهبود آن. چهارمین کنفرانس بینالمللی فناوریهای نوین در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی، تهران، ایران.
6
Anderson, T. L. & Kavanaugh, P. R. (2007). A ‘Rave’ Review: Conceptual Interests and Analytical Shifts in Research on Rave Culture. Sociology Compass 1(2), 499–519.
7
Brenner, N. & Theodore, N. (2005). Neoliberalism and the urban condition. City, 9(1), 101-107. DOI: 10.1080/13604810500092106.
8
Berkley, B. J. & Thayer, J. R. (2000). Policing Entertainment Districts. Policing: An International Journal of Police Strategies and Management 23, (4), 466–91.
9
Chew, M. M. (2009). Chinese Sociology and Anthropology, 42(2), Winter (10), 3–21.
10
Gauthier, F. (2004). Rave and Religion? A Contemporary Youth Phenomenon as Seen Through the Lens of Religious Studies. Studies in Religion, 33 (3–4), 397–413.
11
Gilbert, J. & Pearson, E. (1999). Discographies: Dance, Music, and the Politics of Sound. London: Routledge.
12
Grazian, D. (2008). On the Make: The Hustle of Urban Nightlife. Chicago: University of Chicago Press.
13
Habib, F. & Sashourpour, M. (2012). The Cognition of the City at Night (Investigating the Role of the Night in Citizens Cognitive Maps- Case Studies: Zanjan and Abadan). International Journal of Architecture and Urban Development, 2(3), 5-12..
14
Hill, A. (2002). Acid House and Thatcherism: Noise, the Mob, and the English Countryside. British Journal of Sociology, 53(1), 89–105.
15
Jayne, M., Holloway S. & Valentine, G. (2006). Drunk and Disorderly: Alcohol, Urban Life and Public Space. Progress in Human Geography, 30(4), 451–68.
16
Lee, M. (2008). Landscape of Club Culture and Identity Politics: Focusing on the Club Culture in the Hongdae Area of Seoul. Korea Journal, 44(3), 65-107.
17
McKay, G., (1998). DiY Culture: Party and Protest in Nineties Britain. London: Verso.
18
Measham, F. & Brain, K. (2005). Binge’ Drinking, British Alcohol Policy and the New Culture of Intoxication. Crime, Media, Culture, 1(3), 262–83.
19
Nofre, J., Giordano E., Eldridge, A., Martins, J. C. & Sequera J. (2017). Tourism, nightlife and planning: challenges and opportunities for community liveability in La Barceloneta. Tourism Geographies,376-396.
20
Ocejo, R. E. (2007). Into the Night: Urban Change Through the Prism of Bars and Bar Landscapes. Paper presented at the Annual Meeting of the American Sociological Association, New York: Hilton.
21
Redmon, D. (2002). Testing informal social control theory: Examining lewd behavior during Mardi Gras. Deviant Behavior, 23(4), 363–384.
22
Roberts, M. (2005). From Creative City’ to No-Go Areas: The Expansion of the Night-time Economy in British Town and City Centres. Cities, 23(5), 331–38.
23
Roberts, M., Turner C., Greenfield, S. & Osborn, G. (2006). A Continental Ambience? Lessons in Managing Alcohol-Related Evening and Night-time Entertainment from Four European Capitals. Urban Studies, 43(7), 1105–25.
24
Shaw, R. (2015). Alive after five: Constructing the neoliberal night in Newcastle upon Tyne. Urban Studies, 52, 456- 470. DOI: 10.1177/0042098013504008.
25
St. John, G. (2006). Electronic Dance Music Culture and Religion: An Overview. Culture and Religion, 7(1), 1–25.
26
Talbot, D. (2004). Regulating the Night: Race, Culture and Exclusion in the Making of the Night-time Economy. Farnham, UK: Ashgate.
27
ORIGINAL_ARTICLE
پیامدهای فرهنگی توسعۀ گردشگری در کشور از دیدگاه خبرگان
صنعت گردشگری بر مبنای ارتباطات انسانها با فرهنگهای متفاوت در بستر مقاصد گردشگری جریان داشته و این ارتباطات گردشگران با فرهنگهای متفاوت، تأثیرات مثبت و منفی متعددی در پی خواهد داشت. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناخت مهمترین اثرات توسعۀ گردشگری بر فرهنگ مقاصد گردشگری، در سطح جامعۀ محلی و ملی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و برای جمعآوری اطلاعات از روش میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. جامعۀ نمونه 50 نفر از خبرگان میانرشتهای در حوزۀ فرهنگ و گردشگری بودهاند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS و Excel استفاده شده است. یافتهها نشان میدهند توسعۀ گردشگری پیامدهای فرهنگی مثبت و منفی متعددی بر جامعۀ مقصد گردشگری در سطح محلی و ملی دارد. تأثیرات مثبت گردشگری در سطح جامعۀ محلی بر شاخصهای احیای سنتها و مراسم بومی، حفاظت از مکانهای تاریخی و باستانی و آشنایی با آداب و رسوم فرهنگهای مختلف است و چنانچه توسعۀ گردشگری بدون برنامهریزی دقیق جریان پیدا کند، مخرب بوده و باعث توسعۀ رفتار تجملی و کالاییشدن فرهنگ در سطح اجتماعات محلی میشود. همچنین توسعۀ گردشگری در سطح ملی نیز نتایجی از قبیل تقویت غرور ملی و تفاهم فرهنگی با سایر ملل در پی خواهد داشت.
https://www.toc-sj.com/article_122898_d9b9cba7f292a4bdc4f9408f98245bbe.pdf
2021-01-20
21
28
10.22034/toc.2020.241748.1012
گردشگری
پیامدهای فرهنگی
جوامع محلی
سطح ملی
نرگس
وزین
n.vazin@geo.ui.ac.ir
1
استادیار دانشکده علوم جغرافیایی و برنامهریزی، دانشگاه اصفهان، ایران.
LEAD_AUTHOR
احمد رضا
شیخی
a.sheikhi@geo.ui.ac.ir
2
استادیار دانشکده علوم جغرافیایی و برنامهریزی، دانشگاه اصفهان، ایران.
AUTHOR
آزادخانی، پاکزاد؛ حسینزاده، جعفر و سلیمی باوندپور، آذین. (1397). بررسی اثرات اجتماعی-فرهنگی توسعۀ گردشگری شهری ایلام. جغرافیای اجتماعی شهری، 5(1)، 1-15.
1
ادبی ممقانی، محمد؛ خانی، فضیله؛ سجاسی قیداری، حمدالله و فرخی، سعیده. (1393). ارزیابی اثرات توسعۀ گردشگری فرهنگمحور در تغییرات اجتماعی-فرهنگی مقاصد روستایی، مطالعۀ موردی: بخش کن، دهستان سولقان. برنامهریزی فضایی، 4(2)، 55-78.
2
آزادخانی، پاکزاد؛ حسینزاده، جعفر و سلیمی باوندپور، آذین. (1397). بررسی اثرات اجتماعی-فرهنگی توسعۀ گردشگری شهری ایلام. جغرافیای اجتماعی شهری، 5(1)، 1-15.
3
الوانی، مهدی و پیروزبخت، معصومه. (1385). فرایند مدیریت جهانگردی. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
4
امینی، عباس؛ بختی، سمیرا و باباجمالی، فرهاد. (1394). ارزیابی نگرش جامعۀ میزبان به توسعۀ گردشگری در مناطق روستایی. مطالعات مدیریت گردشگری، 10(30)، 77-106.
5
تقدیسی، احمد؛ تقوایی، مسعود و پیری، سیامک. (1391). تحلیلی بر نگرش جامعۀ میزبان به اثرات اجتماعی-فرهنگی گردشگری شهرستان دالاهو. برنامهریزی فضایی، 2(1) ، 121-140.
6
تیموتی، دالن جی و نیائوچان، گیان پی. (1393). میراث فرهنگی و گردشگری در کشورهای در حال توسعه (ترجمۀ اکبر پورفرج و جعفر باپیری). تهران: نشر مهکامه.
7
چاک وای، گی و فایوسولا، ادواردو. (۱۳90). جهانگردی در چشماندازی جامع (ترجمۀ على پارساییان و محمد اعرابی). تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
8
رضوانی، علی اصغر. (1392). جغرافیا و صنعت توریست. تهران: پیام نور.
9
رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمد. (1390). شناخت گردشگری. اصفهان: انتشارات چهار باغ.
10
سحابی، جلیل و مرادی، عبدالله. (۱۳۹۰). تحلیل اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری. اولین همایش بینالمللی مدیریت گردشگری و توسعۀ پایدار، مرودشت: دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
11
سقایی، مهدی و خوشهبست، فرزانه. (1391). بررسی نقش گردشگری فرهنگی در پایداری و اشاعۀ فرهنگ ایرانی. اولین همایش ملی گردشگری و طبیعتگردی ایران زمین، همدان: هماندیشان محیط زیست فردا.
12
شارپلی، ریچارد و تلفر، دیوید جی. (1394). برنامهریزی توسعۀ گردشگری در کشورهای درحالتوسعه (ترجمۀ حمید ضرغام بروجنی؛ زهرا نکویی؛ نیلوفر عباسپور و مسلم شجاعی). تهران: نشر مهکامه.
13
صالحیپور، محمدرضا. (1394). مدیریت گردشگری میراث فرهنگی (راهنمای عمل). اصفهان: انتشارات چهار باغ.
14
قدمی، مصطفی و غلامیان بایی، محمد. (1393). اثرات گردشگری: پیامدها، چارچوبها و سیاستها. تهران: نشر مهکامه.
15
کاظمی، مهدی. (1392). مدیریت گردشگری. تهران: سمت.
16
میسون، پیتر. (1390). گردشگری: اثرات، برنامهریزی و مدیریت (ترجمۀ روزبه میرزائی و پونه ترابیان). تهران: انتشارات نرمه.
17
وزین، نرگس؛ برقی، حمید و طباطبایی، سید محمد. (1397). ارزیابی اثرات توسعۀ گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی، مطالعۀ موردی: روستاهای بخشهای جرقویه علیا و بن رود شهرستان اصفهان. جغرافیای سرزمین، 15(57)، 105 -121.
18
وزین، نرگس؛ مختاریهشی، حسین و ستایشمنش، مهدی. (1397). بررسی تأثیر توسعه گردشگری بر تقویت قدرت ملی ایران. پژوهشهای جغرافیای سیاسی، 3(4)، 115-139.
19
ولا، فرانسوا و بشرل، لیونل. (1391). گردشگری بینالمللی (ترجمۀ محمد ابراهیم گوهریان و محمد مهدی کتابچی). تهران: انتشارات امیرکبیر.
20
ویلیامز، استفان. (1393). جغرافیای گردشگری (ترجمۀ محمود ضیایی). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
21
Barre, H. (1996). Culture, tourism, development: crucial issues for the XXIst century. Paris: UNESCO.
22
Inskeep, E. (1991). Tourism planning: An integrated and sustainable development approach. New York: Van Nostrand Reinhold.
23
Lanfant, M. F. (1980). Introduction: Tourism in the process of internationalisation. International Social Science Journal, 23 (1), 14-43.
24
Richards, G. (2000). Tourism and the world of culture and heritage. Tourism Recreation Research, 25(1), 9-17.
25
Sheikhi. A. (2014). Hostility, tourism. In J. Jafari & H. Xiao (Eds.), Encyclopedia of tourism. Oxford: Routledge.
26
Sheikhi, A. R. (2015). Tourism impacts in a multiethnic society: The case of Baluchis in Iran. Tourism Culture & Communication, 15(1), 33-46.
27
ORIGINAL_ARTICLE
گردشگری منظر کاخ ایرانی توصیف و تبیین قصرقاجار تهران با رویکرد منظر
کاخ شاخصۀ تمدن و قدرت یک حکومت و عنصری اثرگذار بر ساختار شهر و جنبههای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ادوار تاریخی است. امروزه گردشگری کاخ نه فقط با هدف مشاهدۀ یک کالبد تاریخی بلکه بهعنوان عنصری معنادار از جنبۀ نمادین تفکرات و باورهای گروههای قدرت صورت میگیرد. عدم توفیق رویکردهای جزءگرایانه برای دستیابی به جوهرۀ اصلی فرهنگ در گردشگری کاخ نیاز به اتخاذ رویکردهای کلنگر برای درک هویت این بنا دارد. هدف از این نوشتار تبیین مفهوم کاخ و بررسی چگونگی گذر از رویکردهای جزءنگر به نگرشهای کلنگر در گردشگری کاخهاست. بدین منظور شیوۀ تحلیل محتوای کاخهای ایرانی و نمونۀ موردی قصر قاجار تهران با دو نگرش توصیفی و تبیینی و روش بررسی تحولات تاریخی بهکار گرفته شده است. بر اساس یافتههای پژوهش، اتخاذ رویکرد منظر در گردشگری بهدلیل ماهیت کلنگر و ادارک همهجانبه، سبب خوانش و تبیین هویت کلیت کاخ به مثابۀ یک متن در بستر شهر میشود. تببین قصر قاجار نیز نشان میدهد که این کاخ به لحاظ کالبدی و کارکردی و معنایی در سطح خرد، میانه و کلان بر ساختارهای اجتماعی، سیاسی، تاریخی و طبیعی شهر اثرگذار بوده و از آن نیز تأثیر میپذیرفته است.
https://www.toc-sj.com/article_122899_c91c2c7f417ef72f73d2e509fc03ba90.pdf
2021-01-20
29
36
10.22034/toc.2020.241973.1013
منظر کاخ
گردشگری کاخ
رویکرد منظر
قصر قاجار تهران
پریچهر
صابونچی
parichehr.saboonchi90@gmail.com
1
پژوهشگر دکتری معماری منظر، دانشگاه تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
استیونسون، دبورا. (1388). شهرها و فرهنگ شهری (ترجمه رجب پناهی و احمد پوراحمد). تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
1
اعتمادیپور، مرضیه و بهرامیان، آرمین. (1391). مقایسۀ تطبیقی باغهای تخت شیراز و قصر قاجار تهران. مطالعات معماری ایران،1(1)، 85-96.
2
ایرانی بهبهانی، هما و سلطانی، حسن. (1382). شاخصها و ویژگیهای باغسازی دوران قاجار در تهران. محیط شناسی، 29(30)،81-99.
3
بنجامین، ساموئل گرین ویلر. (1363). ایران و ایرانیان (ترجمه رحیم رضازاده ملک). تهران: آفتاب.
4
بهزادفر، مصطفی. (1392). هویت شهر: نگاهی به هویت شهر تهران. تهران: نشر شهر.
5
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی. (1386). گردشگری (ماهیت و مفاهیم). تهران: سمت.
6
پرنا، مهدی. (1385). درک عمومی معماری منظر. تهران: ازاده.
7
تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم. (1391). توسعۀ گردشگری فرهنگی با تأکید بر جاذبههای تاریخی. برنامهریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی،3(12)، 59-78.
8
جهانشاهلو افشار، نصرت الله. (1380). ما و بیگانگان. تهران: ورجاوند.
9
حسینینیا، مهدیه. (1393). تحلیلی بر رویکردهای مرتبط با تحولات گردشگری فرهنگی در فضای شهری. همایش بینالمللی علمی راهبردی توسعۀ گردشگری جمهوری اسلامی ایران. چالشها و چشماندازها، مشهد، ایران.
10
خواجوی کرمانی، محمودبن علی. (1396). سه مثنوی خواجوی کرمانی همای و همایون، کمالنامه و روضه الانوار. تهران: مؤسسه تألیف ترجمه و نشر آثار هنری متن.
11
خوانساری، مهدی؛ یاوری، مینوش و مقتدر، محمدرضا. (1383). باغ ایرانی بازتابی از بهشت. تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.
12
دانشپور، عبدالهادی و شیری، الهام. (1394). عناصر کالبدی کارکردی شکلدهنده به هویت بافتهای تاریخی شهر ایرانی اسلامی. نقش جهان- مطالعات نظری و فناوریهای نوین معماری و شهرسازی، ۵ (۱)، ۱۷-۲۵.
13
دنبلی، عبدالرزاق مفتون.(1383). مآثرالسلطانیه به ضمیمه جنگهای دوره دوم از تاریخ ذوالقرنین. تهران: روزنامه رسمی ایران.
14
دهخدا، علی اکبر. (1373). فرهنگ دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
15
رهنمایی، محمدتقی. (1390). گردشگری شهری. تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
16
ساروخانى، باقر. (1375). روشهاى تحقیق در علوم اجتماعى. جلد اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگی.
17
سرنا، کارلا. (1363). مردم و دیدنیهای ایران ( ترجمه غلامرضا سمیعی). تهران: نشرنو.
18
سعادتی خمسه، مهدی. (1396). ارزیابی انتقادی گرایش به معماری غرب در کاخهای دوره قاجار. مدیریت شهری،16(46)، 179-198.
19
سلطان زاده، حسین. (1367). مقدمهای بر تاریخ شهرنشینی ایران. جلد 2. تهران: انتشارات امیرکبیر.
20
شاهچراغی، آزاده. (1391). پارادایمهای پردیس. تهران: جهاددانشگاهی.
21
شمس، علی؛ کریمیان، علی و زرینی، حسین. (1384). اسنادی از زندان و زندانیان در عصر پهلوی. تهران: راه تربیت.
22
صابونچی، پریچهر؛ ابرقوییفرد، حمیده و متدین، حشمتالله. (1397). شبکههای سبز منظرین، نقش مفصلبندی در یکپارچگی فضاهای سبز در منظر شهرهای معاصر ایران. باغ نظر، 15(62)، 5-16.
23
طهماسبی، احسان. (1392). بررسی تطبیقی معماری کاخها و خانههای اشرافی ساسانیان. پژوهشهای باستان شناسی ایران، 3(4)، 153-168.
24
عباسزاده، مظفر؛ محمد مرادی، اصغر و سلطان احمدی، الناز. (1394). نقش ارزشهای میراث معماری و شهری در توسعۀ گردشگری فرهنگی، نمونه موردی، بافت تاریخی ارومیه. مطالعات شهری، 4(14)، 77-90.
25
فرجیراد، عبدالرضا و سیدنصیری، ژاله. (1389). رویکردهای تحلیلی در توسعۀ پایدار گردشگری شهری. جغرافیایی سرزمین، 7(25)، 29-40.
26
فرهمند، جلال. (1385). قصور قاجار. تاریخ معاصر ایران، 10(37)، 245-270.
27
فروند، ژولین. (1362). آراء و نظریهها در علوم انسانى (ترجمه علی محمد کاردان). تهران: مرکز نشر دانشگاهى.
28
فلاندن، اوژن. (1324). سفرنامه اوژن فلاندن به ایران. (ترجمه حسین نورصادقی). تهران: نقش جهان.
29
کاظمی، مهدی. (1385). مدیریت گردشگری. تهران: سمت.
30
کاظمیان، غلامرضا و آزادی، الهام. (1390). الگوی توسعۀ گردشگری شهری در مرکز شهر تهران با رویکرد مدیریت شهری. مطالعات مدیریت گردشگر،7.(15)، 5-83.
31
گیرشمن، رومن. (1378). ایران از آغاز تا اسلام (ترجمه:محمد معین). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
32
متدین، حشمتاله. (1389). بینابینی برون و درون. منظر،2 (9)، 48-51.
33
مردیها، مرتضى. (1382). فضیلت عدم قطعیت. تهران: طرح نو.
34
معین، محمد. (1386). فرهنگ فارسی معین. تهران: زرین.
35
مفتخرى، حسین. (1387). پارادایمهاى روششناختى مؤثر بر پژوهشهاى تاریخى. کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، (122)، 4-13.
36
مفتخرى، حسین. (1389). توصیف، تفسیر و تبیین در تحقیقات تاریخى. کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، 14(146)، 2-13.
37
زارع اشکذری، سیدمحمد؛ سقایی، محسن؛ موسوی، میرنجف و مختاری ملک آبادی، رضا. (1394). عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری فرهنگی با رویکرد جذب گردشگران خارجی در ایران مرکزی موردشناسی: شهر یزد. جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای، 5(17)، 189-208.
38
هوف، دیتریش. (1366). شهرهای ایران (ترجمه افسراله کرامت). تهران: جهاد دانشگاهی.
39
ویلبر، دونالد. (1348). باغ ایرانی و کوشکهای آن (ترجمه مهیندخت صبا). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
40
یوسفیفر، شهرام. (1384). تأملاتی در مقولۀ شکل شهر و مناسبات شهرنشینی در سدههای میانۀ تاریخ ایران. فرهنگ، 18(4)، 217- 261.
41
American Heritage Dictionary of the English Language (2006) Boston: Houghton Mifflin Company
42
Arts, B., Buizer, M., Horlings, L., Ingram, V., van Oosten, C. & Opdam, P. (2017). Landscape Approaches: A State-of-the-Art Review. Annual Review of Environment and Resources, (42), 439-463.
43
Bandyopadhyay, R., Morais, D. & Chick, G. (2008). Religion and identity in India’s heritage tourism. Annals of Tourism Research, 35(3), 790–808.
44
Benhamou, F. (1996). Is increased public spending for the preservation of historic monuments inevitable? The French Case, J. Cult. Econ. 20, 112–123.
45
Cosgrove, D. (1984). Social Formation and Symbolic Landscape, London: Croom Helm.
46
Council of Europe. (2000). European landscape convention. CETS No. 176. Strasbourg: Council of Europe. Available in: http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/176.htm
47
Dexter, G. (1999). The Power of Cultural Tourism. Wisconsin Heritage Tourism Conference, 1-14, Available from: https://www.lord.ca/Media/Artcl_PowerCulturalTourism-GL.pdf
48
Fairclough, G. (2006). A new Landscape for cultural heritage management: Characterization as a management tool. In: Lozny, R.L. (Ed.) Landscapes Under Pressure, Theory and Practice of Cultural Heritage Research and Preservation. New York: Springer.
49
Gospodini, A. (2002). Urban Design, Urban Space Morphology, Urban Tourism: An Emerging New Paradigm Concerning Their Relationship. European Planning Studies, 9(7), 925-934.
50
Greffe, X. (1990). La gestion du patrimoine culturel, Paris: Anthropos.
51
Guba, E. G. & Lincoln, Y. (1994). Competing paradigms in qualitative research. In N. Denzin & Y. Lincoln, (Eds.), The handbook of qualitative research, London: Sage, 105–117.
52
Hägerstrand, T. (1993) Samhälle och natur. In: Region och miljö: ekologiska perspektiv på den rumsliga närings- och bosättningsstrukturen. 1993(1) Kobenhavn: Nordisk Institut for Regionalpolitisk Forskning, 14-59.
53
Houghton Mifflin Company. (2001). American Heritage Dictionary of the English Language (4th ed.). Boston: Dell publication,
54
Huberman, A. M. & Miles, M. B. (1994). Data management and analysis methods. N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (eds.). Handbook of qualitative research, CA: Sage, 428–444.
55
Macdonald, S. (2006). Undesirable heritage: Fascist material culture and historical consciousness in Nuremberg. International Journal of Heritage Studie, 12(1), 9–28.
56
Park, H. (2010). Heritage Tourism: Emotional Journeys into Nationhood, Annals of Tourism Research, 37(1), 116-135.
57
Pretes, M. (2003). Tourism and nationalism. Annals of Tourism Research, 30(1), 125–142.
58
Sputnik News Agency. (20019). Qasr – prison in Tehran. Available in: https://ir.sputniknews.com/photo/201905024714216-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86/.
59
Samuels, M. (1979). The biography of landscape, in D. W. Meinig (ed.). The interpretation of ordinary landscapes: geographical essays. New York: Oxford University Press.
60
Zonneveld, J.I.S. (1990). Scope and concept of landscape ecology as an emerging science. In Changing landscapes: an ecological perspective. Springer: Verlag New York Inc.
61
ORIGINAL_ARTICLE
منظر بومی کرمان با تأکید بر منظر روستایی به عنوان میراثی در خطر
امروزه توجه به منظر روستایی به عنوان بستری غنی و متشکل از مؤلفههای شناختی و هویتی اهمیت یافته است. در مطالعۀ منظر، بازشناسی ماهیت و ارزشهای مکانی نقش تعیینکنندهای دارند؛ بهویژه هنگامی که این ارزشها در معرض خطر تغییرات ساختاری قرار گیرند. منظر روستایی مجموعهای از زیرساختهای مفهومی است که با کنار هم قرارگرفتن این مؤلفهها به عنوان اجزای یک سیستم، هویت و فرهنگ روستا را متبلور ساخته و امکان خوانش آن را فراهم میآورد. اما آنچه امروزه به عنوان منظر روستایی پدید آمده است، حاصل نگاه سادهانگارانه و بیتوجه به جنبههای چیستیشناسانۀ روستاست که بهتبع آن مغفولماندن چرایی و ضرورت حفظ روستا را به دنبال داشته است.روستاهای استان کرمان به دلیل تنوع اقلیمی، فرهنگی و هویتی، منظرهای متفاوتی را از جامعۀ روستایی این استان ارائه میکند که معرف ساختارهای اصیل روستایی هستند. تغییراتی که در ساختار روستاها بهویژه بعد از اقدامات نوسازی و بهسازی پس از زلزلههای چند دهۀ اخیر حاصل شده است، نتیجهای جز برهمخوردن نظام روستایی در سطوح خرد و کلان دربرنداشته و این مهم را میتوان به وضوح در منظر بومی این استان مشاهده کرد. این نوشتار که براساس مطالعات کتابخانهای و مشاهدات میدانی در سفر پژوهشی به استان کرمان و بازدید از روستاهای آن نگاشته شده، براین فرض استوار است که عوامل متعددی در تغییر منظر روستایی ایفای نقش کرده و روند تحولات را سرعت بخشیدهاند. برای بسط موضوع ابتدا به بررسی ابعاد مختلف مفهومی روستا پرداخته و سپس با بازشناسی منظر روستایی و مؤلفههای آن، عوامل تغییردهندۀ ساختارهای روستایی بیان خواهد شد.
https://www.toc-sj.com/article_122901_bc791eb0e47691defb3c608cb8c9b153.pdf
2021-01-20
37
42
10.22034/toc.2020.249628.1023
منظر روستایی
منظر کشاورزی
زیرساخت مفهومی
طرح هادی روستایی
سینا
ناصری
sina.naseri.archi@gmail.com
1
پژوهشگر دکتری معماری منظر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
ایسنا. (1394). نگاهی به زلزلههای 100 سال اخیر استان کرمان. تاریخ مراجعه: 15/9/96، قابل دسترس در: https://www.isna.ir/amp/94121107279
1
تقوایی، محمدحسن. (1392). منظر روستایی و جلوههای پرداخت محیط طبیعی. مسکن و محیط روستا، 7(143)، 38-20.
2
راهب، غزال. (1386). درنگی در مفهوم روستا. محیط شناسی، 33(41)، 105-116.
3
عباسزادگان، مصطفی. (1392). منظر روستاهای ایران. تهران: وزارت راه و شهرسازی، معاونت معماری و شهرسازی.
4
فریدونزاده، حسن. (1398). طرحهای هادی روستایی، هدایتگر آبادانی و یا تخریب روستاها؟!. تاریخ مراجعه: 21/9/96 قابلدسترس در: https://nazaronline.ir/4110
5
ORIGINAL_ARTICLE
منظر آیینی از نگاه گردشگری
بشر همواره برای بهرسمیت شناخته شدن اعتقادات و باورهای خود، مفاهیم ذهنی نهفته در آنها را بهگونهای تمثیلی و نمادین و در قالب اعمالی مشخص که «آیین» نامیده میشود بیان کرده است. آیینها نقش مهمی در بازگویی مؤلفههای فرهنگی جوامع و گروههای فرهنگی داشته و از جاذبههای گردشگری پراهمیت تمدنهای کهنی نظیر ایران بهشمار میروند. منظر بهعنوان یک شکل چندظرفیتی شناخت، امکان آگاهی به ابعاد مهمی از گردشگری آیینی را فراهم آورده و با بازخوانی ریشهها، قابلیتها و گونههای مختلف آیینها افقهای جدیدی را در زمینه توسعۀ گردشگری فراهم میآورد. هدف از نوشتار حاضر بررسی ابعاد مختلف مناظر آیینی و استفاده از قابلیتها و جاذبههای آن، از طریق اتخاذ رویکرد گردشگری منظر به اماکن و رویدادهای آیینی است که با بررسی نمونههایی از مناظر آیینی ایران مورد بحث قرار میگیرد.انسانها در طول تاریخ برای پاسخگویی به نیازهای مادی و معنایی خود دست به آفرینش اسطورهها و بهکارگیری آیینها زدهاند. آیینها بهعنوان شکل عملی باورها دارای سه وجه کالبدی، معنایی و اجتماعیاند که از برهمنهی سه عامل انسان، محیط انسانساخت و طبیعت شکل گرفتهاند. استمرار باورها و معانی، امکان شناخت مؤلفههای فرهنگی و هویتی و بهبود کیفیت اجتماعی و مشارکتی گردشگری، ازجمله قابلیتهای مناظر آیینی در بهبود تجربۀ گردشگری است. اتخاذ نگاه گردشگری منظر در پرداختن به نقش آیینها، ارتقای جایگاه گردشگران از نظارهگرانی صرف به کنشگرانی در تعامل و ارتباط با محیط را بهدنبال داشته که با پرسش از چیستی و چرایی آیینها امکان شناخت و دستیابی بهمعانی و ارزشهای فرهنگی مستتر در آنها را فراهم میآورد.
https://www.toc-sj.com/article_122902_18df8479f1e1d2fc3272b2c4aab6f6ab.pdf
2021-01-20
43
50
10.22034/toc.2020.242722.1016
منظر آیینی
گردشگری منظر
گردشگری آیینی
اسطوره
آیین
حمیده
ابرقویی فرد
hamide.abarghouyi@gmail.com
1
پژوهشگر دکتری معماری منظر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
ابرقویی فرد، حمیده؛ صابونچی، پریچهر و فرزین، احمدعلی. (1397). بازخوانی نقش مناظر آیینی در هویتبخشی به شهرهای ایرانی. باغ نظر، 15(65)، 5-12.
1
ابرقوییفرد، حمیده. (1398). تأملی بر نمودهای منظر آیینی در استان کرمان. هنر و تمدن شرق، 7(24)، 13-20.
2
اورسل، ارنست. (1382). سفرنامه قفقاز و ایران. (ترجمه علی اصغر سعیدی) تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
3
بهار، مهرداد. (۱۳۸۹). پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگاه
4
بیگی، حمیده. (1398). نقش گردشگری آیینی در نگهداشت فرهنگ عزاداری حسینی؛ مطالعه موردی شهرک ماسوله. مجله تحقیقات فرهنگی ایران، 12(2)، 101 -131.
5
پرچکانی، پروانه. (1393). آمایش منظر و مدیریت گردشگری. منظر، 6(29)، 34-39.
6
جوادی، شهره. (1386). اماکن مقدس در ارتباط با طبیعت (آب، درخت و کوه). باغ نظر، 4(8)، 12-22.
7
جوادی، شهره. (1397). گردشگری آئینی. منظر، 10(42)، 14-21.
8
خرمرویی، ریحانه؛ ماهان، امین و فرزین، احمدعلی. (1398). تبیین مفهوم منظر آیینی و بررسی جلوههای تبلور آن. هویت شهر، 13(2)،51-62.
9
رستمپور، سالومه. (1382). مهرپرستی در ایران، هند و روم. تهران: انتشارات خورشیدآفرین.
10
سپهر، محمدهمایون و رحیمی، بهمن. (1391). گردشگری آیینی، آیین نوروز شیراز، اولین همایش ملی گردشگری وطبیعت گردی ایران زمین، همدان، ایران.
11
ضیایی، محمود و تراب احمدی. (1391). شناخت صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی، تهران: علوم اجتماعی.
12
طاهری، رضا. (1393). آناهیتا و ایزدبانوان دیگر در اسطورهها و باورهای ایرانیان. تهران: فروهر.
13
غضنفری، پروانه و جوادی، شهره. (1388). نگاه آیینی به گردشگری ایرانی. منظر، 1(5)، 70-73.
14
فکوهی، ناصر. (1383). انسانشناسی شهری. تهران: نشر نی.
15
گرین، راجر لنسلین. (1381). اساطیر یونانی (ترجمه عباس آقاجانی). تهران: سروش.
16
منصوری، سیدامیر. (1393). گردشگری بهمثابۀ نظام معرفت. منظر، 6(29)، 28-33.
17
منصوری، سیدامیر، جوادی، شهره. (1397). سهگانه منظر ایرانی. تهران: انتشارات پژوهشکده نظر.
18
منصوری، سیدامیر و شفیعا، سعید. (1398). آشنایی با منظر (گردشگری منظر). تهران: انتشارات مهکامه.
19
منصوری، سیدامیر. (1399). گردشگری فرهنگ با تکیه بر تفاوت مفهومی فرهنگ و فرهنگی. گردشگری فرهنگ، 1(1)، 5-8.
20
نیکنام، کامبیز. (1393). مقایسۀ دو مفهوم گردشگر و زائر. منظر، 6(29)، 46-51.
21
همیلتون، ادیت. (1376). سیری در اساطیر یونان و رم (ترجمه عبدالحسین شریفیان). تهران: اساطیر.
22
Bell, C. & Lyall, J. (2002). The accelerated sublime: Landscape, tourism, and identity. United States: Greenwood Publishing Group.
23
Bremer, T. S. (2001). Religion on display: tourists, sacred place, and identity at the San Antonio missions. Canada: Princeton University.
24
Bremer, T. S. (2006). Sacred spaces and tourist places. In Tourism, religion and spiritual journeys. New York:. Routledge.
25
Durkheim, E. (1965). The Elementary Forms of the Religious Life (J.W. Swain, Trans.). New York: The Free Press.
26
Eliade, M. (1961). the sacred and the profane: the natureof religion. New York: Harper & Row.
27
Fortes, M. (1962). Ritual and office in tribe society. In Essays on the ritual of social relations (ed. M. Gluckman). Manchester: Manchester University Press.
28
Gluckman, M. (1962). Les Rites de Passage. In Essays on the ritual of social relations (ed. M. Gluckman). Manchester: Manchester University Press.
29
Graburn, N. H. (2004). Secular ritual: A general theory of tourism. Tourists and tourism: A reader, 23-34.
30
Kaszowski, L. (2000). Methodology of pilgrimage-peregrinus. Cracoviensis, (10), 75-82.
31
Knudsen, D. C. (2008). Landscape, tourism, and meaning. United Kingdom: Ashgate Publishing.
32
Lan, Q. (2018). Does ritual exist? Defining and classifying ritual based on belief theory. The Journal of Chinese Sociology, 5(1), 1-14.
33
Mann, A. T. (2010). Sacred landscapes: The threshold between worlds. New York: Sterling.
34
Picard, D. & Robinson, M. (2006). Festivals, tourism and social change: Remaking worlds. United Kingdom: Channel view publications.
35
Selstad, L. (2007). The social anthropology of the tourist experience. Exploring the “middle role”. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 7(1), 19-33.
36
Smith, V. L. (Ed.). (2012). Hosts and guests: The anthropology of tourism. United States: University of Pennsylvania Press.
37
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی نقش اقامتگاههای بومگردی در حوزۀ فرهنگ
تمایل روزافزون گردشگران به کسب تجارب اصیل فرهنگی فرصتهای بینظیری برای صنعت گردشگری و به طور خاص بومگردی به وجود آورده است. رشد بومگردی چالشهای جامعۀ محلی و مدیریت مقاصد را به همراه داشته است. به طوری که تأمین منافع ذینفعان و کنترل اثرات فرهنگی را به ضرورتی اجتنابناپذیر بدل ساخته تا داراییها و تجلیات فرهنگی مقصدها حفظشده و توسعه یابند.این تحقیق با هدف بررسی نقش و اثرات اقامتگاههای بومگردی در حوزۀ فرهنگ با استفاده از رویکرد تحلیل مضمون انجام شده است. روش نمونهگیری در این پژوهش برای شناسایی و استخراج نظرات خبرگان، هدفمند گلوله برفی است. دادهها از طریق مصاحبۀ نیمه ساختاریافته و تا رسیدن به اشباع مقولهها و کسب پایایی ادامه یافت. در پایان الگوی اثرگذاری اقامتگاههای بومگردی از بُعد فرهنگی استخراج شد. یافتههای تحقیق نشان داد که اثرگذاری اقامتگاههای بومگردی با آشناسازی و ترویج فرهنگ جوامع میزبان آغاز میشود و با گذار از مراحل، به توسعۀ پایدار فرهنگی مقصد میانجامد.اقامتگاههای بومگردی به دلیل اتخاذ رویکرد فرهنگی در هدفگذاری، برنامهریزی در تأسیس و مدیریت فعالیتهای گردشگری، از اثرات فرهنگی مثبت بر جامعۀ میزبان و مهمانان برخوردار هستند و اثرات منفی بومگردی را محدود و مهار میکنند. بنابراین ادارۀ این نهاد اجتماعی-اقتصادی نیاز به شناخت عمیق فرهنگ بومی و برنامۀ اجرایی منسجم دارد. همچنین اقامتگاه بومگردی وجه تمایز بارزی با دیگر تأسیسات اقامتی گردشگری دارد، زیرا بر جوامع بومی و مقاصد اثرات مدیریتشدهای دارد. از این رو توسعۀ کمی آنها نیازمند رعایت اصول بومگردی، نظارت دقیق و جامع دولت، تشکلهای صنفی و مؤسسین است.
https://www.toc-sj.com/article_122903_9a5494c034258102190780832e29a0b0.pdf
2021-01-20
51
62
10.22034/toc.2020.254949.1027
گردشگری فرهنگی
بومگردی
اقامتگاه بومگردی
اثرات فرهنگی
توسعۀ فرهنگی
توسعۀ پایدار
حمید
هاشمی
hashemihamid@yahoo.com
1
پژوهشگر دکتری مدیریت گردشگری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
اجزا شکوهی، محمد؛ بوذرجمهری، خدیجه؛ ایستگلدی، مصطفی و مودودی ارخودی، مهدی. (1393). بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی جامعۀ میزبان نمونۀ مطالعاتی: شهر بندرترکمن. فضای جغرافیایی، 4(47)، 101-125.
1
امینی، عباس و زیدی، زهرا. (1394). تأثیرات فرهنگی گردشگری در مناطق روستایی از دید جامعۀ محلی (مطالعۀ موردی: روستای ابیانه). تحقیقات جغرافیایی، 30(2)، 13-32.
2
بهشتی، سیدمحمد. (1399). غایت «گردشگری با رویکرد فرهنگی» ایران. گردشگری فرهنگ، 1(1)، 9-16.
3
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی. (1392). گردشگری (ماهیت و مفاهیم). چاپ هشتم، تهران: انتشارات سمت.
4
رضوانی، علی اصغر. (1386). جغرافیا و صنعت توریسم. چاپ هفتم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
5
روشه، گی. (1370). کنش اجتماعی (ترجمۀ هما زنجانیزاده). مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
6
زاهدی، شمسالسادات. (1393). مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار. چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
7
سقایی، مهدی و خوشهبست، فرزانه. (1391). بررسی نقش گردشگری فرهنگی در پایداری و اشاعۀ فرهنگ ایرانی. اولین همایش ملی گردشگری و طبیعت گردی ایران زمین، همدان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.
8
شجاعی. احمد و فرجزاده، ثریا. (1395). تأثیر گردشگری فرهنگی برتعامل فرهنگی بین گردشگران و جامعۀ میزبان. تاریخ مراجعه: 30/09/1399. قابل دسترس در: https://repository.uma.ac.ir/id/eprint/8565.
9
فرجیراد، عبدالرضا و احسانی، افسانه. (1390). بررسی تأثیر اقامتگاههای محلی (خوشهسار بومگردی) بر ارتقای سطح زندگی جامعۀ محلی (با تأکید بر روستای «گرمه» و «شیب دراز»). جغرافیایی سرزمین، 8(30)، 63-77.
10
قاسمی، حاکم و ناظری، زهرا. (1391). فرهنگ ایرانی در عصر جهانیشدن (مورد مطالعه: فرهنگ نوروز). مطالعات فرهنگ ارتباطات، 13(19)، 91-112.
11
کاظمی، سید علی اصغر. (1376). بحران نوگرایی و فرهنگ سیاسی در ایران معاصر. تهران: نشر قومی.
12
کمری، فریده؛ حسینی، سیدمحمدرضا؛ ویسه، سیدمهدی و مستقیمی، محمودرضا. (1398). طراحی مدل پنجرۀ فرصت کارآفرینانه در توریسم فرهنگی ایران. برنامهریزی و توسعۀ گردشگری، 8(31)، 181-195.
13
نوید ادهم، مهدی؛ حاجیانی، ابراهیم؛ بنیانیان، حسن؛ بای، یارمحمد؛ نوروزی، ایمان؛ ... دلبری، سیدمحمد. (1397). تحلیل فرهنگی. تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران.
14
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی. (1398). ضوابط بهرهبرداری، ارزیابی و درجهبندی اقامتگاههای بومگردی. قابل دسترس در https://chtn.ir/news/139806291
15
ویلیامز، استفان. (1388). جغرافیای گردشگری (ترجمۀ محمود ضیائی). تهران: دانشگاه پیام نور.
16
یاسوری، مجید و صفا، ستاره. (1391). میراث و گردشگری پایدار. رشت: انتشارات دانشگاه گیلان.
17
یوسفی، جواد و شریفی تهرانی، محمد. (1393). تحلیلی بر اثرات اجتماعی و فرهنگی توسعۀ گردشگری (مطالعۀ شهرستان بیرجند). راهبرد توسعه، (48)، 137-155.
18
Bowe, S. A. & Marcouiller, D. W. (2007). Alternative tourism–timber dependencies and the development of forested rural regions. Forest Policy and Economics, 9(6), 653-670.
19
Fennell, D. A. (2014). Ecotourism. New York: Routledge.
20
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. (3nd ed.). London. SAGE.
21
Wood, M. (2002). Ecotourism: Principles, practices and policies for sustainability. Burlington, VT: UNEP and the International Ecotourism Society.
22
Zeppel, H. (1998). Tourism and aboriginal Australia. Tourism Management, 19(5), 485-488.
23